Een crisis, van welke aard ook, staat steeds voor enerzijds “onzekerheid”, “risico” en “gevaar”, maar anderzijds staat het woord crisis ook voor “kans”. Je kunt een crisis, ramp of noodsituatie dus steeds op twee manieren bekijken. En dat is niet voor niets.
Toegegeven, met de energieprijzen die de pan uit swingen, die voor sommige bedrijven de operationele kosten tot zelfs 50% verhogen, blijft er aan het einde van de rit nauwelijks tot geen positieve EBITDA meer over. En hoe moest je dan anticiperen op de energieprijzen waarvan niemand weet welke hoogte ze nog gaan bereiken? Zelfs de politiek weet het niet, maar 1 ding is zeker, een nieuw contract met een vast tarief onderhandelen met je energie leverancier zit er niet meer in.
We gaan in dit blog dieper in op “waarom een crisis en als gevolg daarvan een recessie zowel een gevaar als een kans voor jouw bedrijf kan zijn” én leggen we uit hoe je hierop kan anticiperen.
Hoe herken je een recessie en wat zijn de voortekenen ervan?
Een crisis kan een voorteken zijn van een recessie. Het dwingt bedrijven om kritisch te kijken naar hun huidige manier van werken en deze aan te passen wanneer de situatie daar om vraagt.
Dit was tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld goed te zien. In plaats van op kantoor te werken zaten we elke dag thuis via Teams, Zoom, Google Meet onze interne meetings en met klanten te doen. In razendsnel tempo hebben Tech bedrijven dan ook online programma’s ontwikkeld om het thuiswerken makkelijker te maken. Maar denk ook aan online flitsbezorging partijen als Hello Fresh, Coolblue, Deliveroo …. Die een enorme omzet stijging kenden. En ondertussen heeft zowat elke kleinere Retail speler ook een webshop en leveren zij aan huis binnen de 24 uur, iets wat ze voor de sanitaire crisis nooit als een mogelijke optie zagen. Een beter voorbeeld van noodgedwongen inspelen op een crisis is er haast niet.
De haast reptiliaanse reflexen van een ondernemer
Wanneer je het financiële effect van een crisis of recessie begint te voelen, is kosten besparen vaak de eerste reflex die je hebt als ondernemer. Je gaat snijden in de budgetten voor onderzoek, ontwikkeling, opleidingen en trainingen van werknemers. Ook het snijden in het personeelsbestand of bezuinigen op marketing zijn veel voorkomende ingrepen.
Misschien grijp je ook wel in op al deze budgetten. De vraag is echter of bezuinigen de verstandigste keuze is.
Je kan ook kiezen voor een combinatie van besparen door de operationele efficiency te vergroten én tegelijkertijd te investeren in de toekomst van je bedrijf.
Wat we daarmee bedoelen lees je later in dit blog. Laten we eerst eens beginnen met een antwoord op de vraag “Waarom overleven bedrijven een crisis en hoe komen ze er sterker uit?”.
‘Survival of the fittest’
Wat de afgelopen jaren duidelijk is geworden, is dat aanpassen noodzakelijk is. Darwin omschreef het al eerder: “het zijn niet de sterkste of slimste soorten die overleven, maar die soorten die zich het beste aanpassen aan een veranderende omgeving”. Eén manier om je bedrijf te laten reageren op verandering in de omgeving, is door te innoveren door een nieuw idee of concept te ontwikkelen en deze succesvol in de markt te zetten. Een crisis maakt duidelijk welke zaken ineens tot de basisbehoeften behoren en welke middelen of diensten ‘overbodig’ zijn. Dit kan je als ondernemer aan het denken zetten. Want wat kan jij doen om jouw product/dienst tot de essentiële producten/diensten van jouw klant te laten behoren?
5 concrete tips om zo goed mogelijk te anticiperen op een crisis:
1. Wees consistent en toon leiderschap
Leiderschap begint eigenlijk al ver voor een crisis. In een werkomgeving waar geen fouten gemaakt mogen worden, zullen medewerkers altijd voor zekerheid gaan. Een bedrijfsleider die geen tegenspraak duldt, zal waarschijnlijk nooit de zwakke punten van zijn bedrijf horen. Dit betekent echter niet dat ze niet bestaan. Sterker nog: er zullen op de achtergrond dingen gaan sluimeren waar je geen weet van hebt.
Het kan ook anders. Als je medewerkers verantwoordelijkheid geeft en ruimte geeft om fouten te maken, leer je hen zelf na te denken en met oplossingen te komen. Zo leren zij om adequaat te handelen in onverwachte situaties en maak je gebruik van de collectieve denkkracht. Zo stimuleer en creëer je veerkracht, probleemoplossend vermogen en crisisbestendigheid.
Kies een duidelijke richting. Op deze manier ben je voorbereid, waarbij er onderweg wel stuurruimte is om te handelen bij onverwachte situaties. Bij een zelfsturende organisatie zit leiderschap en verantwoordelijkheid nemen verweven in de organisatie. Dit voorkomt dat één persoon aanjager is en zorgt ervoor dat iedereen medeverantwoordelijk is voor het welzijn van het bedrijf.
2. Wees voorbereid op magere tijden
Door de jaren hebben we in België met meerdere crisissen te maken gehad: in de jaren dertig stortte in Amerika het financiële systeem in, in de jaren tachtig was het de oliecrisis, in 2008 lag de oorzaak bij de banken en tijdens de coronacrisis had het te maken met een pandemie.
En we waren nog niet hersteld van de coronacrisis en we werden al geconfronteerd met de enorm hoge energieprijzen. En hoewel elke crisis een andere aanleiding had, waren er toch overeenkomsten. In alle gevallen verloren mensen hun banen én in alle gevallen ontstonden er kansen. Wanneer jouw bedrijf in de hoek zit waar de klappen vallen, kan je maar beter voorbereid zijn.
Elke crisis of recessie gaat voorbij. Gemiddeld genomen duurt een recessie ongeveer 14 maanden, het herstel van een recessie gemiddeld 2 jaar. De periodes van groei na een recessie houden gemiddeld genomen ongeveer 6 jaar aan. Gebruik die 6 jaar om een buffer aan te leggen voor mindere tijden.
Hoe groot je buffer moet zijn? Dat ligt aan de maandelijkse kosten die je hebt, zoals de huur, loonkosten, hypotheeklasten, belastingen en dergelijke. Je persoonlijke situatie als ondernemer speelt een grote rol. Heb je zelf bijvoorbeeld geen auto en heb je een huis zonder hypotheek, dan zijn je kosten wat lager. Ons advies: bereken je buffer en reserveer geld voor mindere tijden. Op die manier heb je enige vorm van rust en zekerheid in crisistijd.
3. Elke economische crisis biedt ook kansen
Dat een recessie ook kansen biedt, is iets wat veel ondernemers vaak vergeten, nochtans valt het op dat bedrijven die veerkrachtig zijn, hun marge al verbeteren tijdens de neerwaartse fase van de crisis. Dus gedurende de dalende trend in de economie zijn de veerkrachtige bedrijven in staat hun marge te verbeteren, terwijl de marge van niet-veerkrachtige bedrijven daalt.
Dit komt doordat veerkrachtige bedrijven een meer proactieve aanpak hebben bij het snijden in de operationele kosten. Waar niet-veerkrachtige bedrijven dit vaak uitstellen tot na de crisis, doen veerkrachtige bedrijven dit actief tijdens de crisis. Wat ook opvalt is dat veerkrachtige bedrijven strategische keuzes maken in hun portfolio of andere activa om de kaspositie te verbeteren.
Dit zorgt voor een gezonde cashflow, wat op zijn beurt zorgt voor nieuwe mogelijkheden. Zij kunnen bijvoorbeeld na het dieptepunt van de crisis voor relatief lage prijzen bedrijfsovernames doen. Niet veerkrachtige bedrijven zijn hier niet op voorbereid en kunnen hierdoor de boot missen.
4. Marketing en online investeren
Marketing start en eindigt met de eindklant. Jouw klant gaat zich tijdens een recessie anders gedragen. De behoeften veranderen. Mensen verliezen balans, vertrouwen en vaak ook inkomen en vooral koopkracht.
Succesvolle bedrijven lossen het probleem van hun klanten op. Het is dus van groot belang dat je de problemen van jouw klanten kent. Mensen gaan op zoek naar meer ‘waarde’, wat prijzen en marges drukt.
Bedrijven gaan zich internationaler opstellen (meer markt) en zoeken naar wat werkt (diversiteit). Juist in een recessie moet je vanuit je marketing de klant, concurrent en markt continu en zorgvuldig analyseren en kijken naar je eigen bedrijf.
Wat zijn de Core-competenties in je bedrijf? Wat doe je goed? Wat willen we kapitaliseren? Van de basis zoals Product, Plaats, Prijs en Promotie tot een complete herpositionering.
Maak analyses van je sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen (SWOT) en maak gebruik van situatie analyses. Dat is sowieso slim om met regelmaat te doen, dan hoef je daar tijdens een tegenvallende financiële periode zoals een recessie je kostbare tijd niet aan te spenderen.
Juist nu is het advies om je website te optimaliseren en te investeren in SEO. Als jouw concurrenten dit deel schrappen kun je hierdoor zomaar hoge posities in Google verwerven. Hogere posities zorgen voor meer bezoek voor de lange termijn. Het lijkt een slimme besparing omdat het zo ontastbaar is, maar het kan je nog jaren gaan achtervolgen. Zie het als een fruitboompje. Je moet ‘m nu een deel van jouw kostbare water geven, maar na de recessie zijn de andere bomen vruchteloos en kun jij juist de vruchten plukken.
Implementatieplan
Kijk wel goed naar je implementatieplan.
Als er iets helemaal fout gaat, wat is dan plan B (werk aan een Contingency plan)? Als het juist enorm goed gaat, kun je dan snel opschalen?
Wat je ook doet; blijf in contact met je klant.
- Weet wat je klanten nu doen;
- Weet waar je klanten last van hebben;
- Bouw aan de emotionele connectie;
- Werk op betrokkenheid en engagement van je klanten
- Versterk en verdien het vertrouwen;
- Help je klanten waar mogelijk.
5. Bewaak je reputatie
Een toename in omzet kan ook voor groeipijn zorgen.
Keuzes maken heeft steeds een flinke impact op het vertrouwen van zowel de medewerkers in het bedrijf, alsook de klanten. Een onderzoek van de Europese communicatie monitor toont aan dat de belangrijkste strategie tot 2025 het bouwen en onderhouden van vertrouwen is (39,3%). Oftewel, reputatiemanagement is belangrijker dan ooit. Maar hoe krijg je een geloofwaardige reputatie?
- Wat mensen niet kunnen zien:
- Integriteit: Doe je wat je zegt?
- Intenties: Wat is je plan of doel? Help jij ons beiden?
- Wat mensen wel kunnen zien:
- Capaciteiten: Omvat vaardigheden, kennis en stijl. Middelen om resultaten te boeken.
- Resultaten:
Gebaseerd op de resultaten/ prestaties die je levert, maar net zo goed de producten en diensten die je in de markt zet.
- Je waarden en bedrijfscultuur
Deze worden ook belangrijker in the war-on-talent, nieuwe werknemers zullen niet kiezen voor alleen een functie en/of bepaald salaris. Je zal als bedrijf meer een meer je waarden moeten uitdragen en waarvoor je bedrijf nu staat.
Zij zullen net zoals klanten kiezen voor een project, waarin duurzaamheid, visie en inclusiviteit centraal staan.
Reputatiemanagement omvat dus meerdere factoren. Toch is hetgeen wat mensen vaak zien je resultaten (product of dienst) en je capaciteiten. Het model van Covey toont aan dat dit echter niet de enige factor is om rekening mee te houden.
Benieuwd hoe ik je kan helpen bij het uitwerken van een future proof marketing plan of hebt u nood aan een volledige nieuwe strategie, vraag dan een vrijblijvende brainstormsessie aan door op onderstaande link te klikken.
